పాకిస్థాన్ ఆర్థిక పరిస్థితి దారుణంగా దిగజారుతోంది. విదేశీ మారకద్రవ్య నిల్వలు క్రమంగా క్షీణిస్తూ 9 సంవత్సరాల కనిష్ట స్థాయికి పడిపోయాయి. పెరుగుతున్న ద్రవ్యోల్బణం కారణంగా పాకిస్థాన్ సాధారణ ప్రజల వెన్ను విరిగిపోతోంది. నిత్యావసర వస్తువుల ధరలు ఆకాశాన్నంటుతున్నాయి. వీటన్నింటి మధ్య, పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వం అతిపెద్ద ఆశకు కూడా పెద్ద ఎదురుదెబ్బ తగిలింది.
బెయిలౌట్ ప్యాకేజీకి సంబంధించి IMFతో జరుగుతున్న చర్చలు కూడా విఫలమయ్యాయి. పాకిస్థాన్‌కు వచ్చిన IMF ప్రతినిధి బృందం గురువారం వాషింగ్టన్‌కు తిరిగి వచ్చింది. IMF మంజూరు చేసిన 1.1 బిలియన్ డాలర్ల రుణాన్ని విడుదల చేయడానికి ప్రతినిధి బృందం పాకిస్తాన్ అధికారులు 10 రోజుల పాటు చర్చలు జరిపారు. దీని తర్వాత కూడా, ఒప్పందంపై సంతకం చేయకుండా IMF తిరిగి వచ్చింది.
అయితే, ఐఎంఎఫ్ నుంచి రుణం పొందాలని పాకిస్థాన్ ఇంకా ఆశగా ఉంది. సోమవారం నుంచి వర్చువల్ మోడ్‌లో ఇరుపక్షాల మధ్య చర్చలు ప్రారంభమవుతాయని పాక్ జట్టుకు నాయకత్వం వహిస్తున్న పాకిస్థాన్ ఆర్థిక మంత్రి ఇషాక్ దార్ శుక్రవారం తెలిపారు. పాకిస్థాన్‌ను దివాలా నుంచి బయట పడటానికి IMF బెయిలౌట్ ప్యాకేజీ చాలా ముఖ్యమైనది. పాకిస్థాన్ విదేశీ మారకద్రవ్య నిల్వలు మూడు బిలియన్ డాలర్ల కంటే తక్కువగానే ఉన్నాయి.
రెవెన్యూ శాఖ నివేదిక ప్రకారం, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ పాకిస్థాన్ (SBP) విదేశీ మారక నిల్వలు $2.917 బిలియన్లకు తగ్గాయి. ఆర్థిక పతనాన్ని నివారించడానికి, ఈ సమయంలో IMF నుండి ఆర్థిక సహాయం, ఉపశమన ప్యాకేజీ చాలా అవసరం. ఐఎంఎఫ్ బెయిలౌట్ ప్యాకేజీ కోసం జరుగుతున్న చర్చలు విఫలమవడం పాకిస్థాన్‌కు మరిన్ని కష్టాలు తెచ్చిపెడుతుంది. నిత్యావసర వస్తువుల లభ్యతపైనే అత్యధిక ప్రభావం ఉంటుంది. పాకిస్తాన్ తన రోజువారీ వినియోగ వస్తువులను ఎక్కువగా దిగుమతి చేసుకుంటుంది.
ఇందులో పెట్రోలియం, గ్యాస్, మందులు, ప్రాసెస్ చేసిన ఆహారాలు, వాహనాలు, యంత్రాలు మరియు ఆహార పదార్థాలు ఉన్నాయి. బకాయిలు చెల్లించని పక్షంలో, ఈ వస్తువుల లభ్యత దెబ్బతింటుంది. ఇది పాకిస్థాన్‌లోని సామాన్య ప్రజల జీవితాలపై ప్రభావం చూపుతుంది. దేశ ద్రవ్యోల్బణం 48 ఏళ్లలో అత్యధిక స్థాయిలో ఉంది. విదేశీ మారక నిల్వలు ఒక నెల కంటే తక్కువ కాలానికి మాత్రమే దిగుమతులను చేసుకోగలుగుతుంది.
జనవరి 2023లో వినియోగదారుల ధరల సూచిక 27.6% పెరిగింది. ఇదే కాలంలో టోకు ధరల సూచీ 28.5%కి పెరిగింది. పెరుగుతున్న ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిళ్లు గోధుమలు, ఉల్లిపాయలు, గ్యాస్ సిలిండర్లు మొదలైన నిత్యావసర వస్తువుల ధరలు బాగా పెరిగాయి. జనవరి నెలాఖరులో పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు పెరిగాయి. ప్రభుత్వం లీటరు ధరలను రూ.262కు పెంచింది.
జనవరి 2022లో 20 కిలోల గోధుమ పిండి సగటు ధర పాకిస్తాన్ రూపాయి (PKR) 1,164.8. ఇది 50% పెరిగి జనవరి 2023లో PKR 1,736.5కి చేరుకుంది. పెరుగుతున్న ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిళ్లు గోధుమలు, ఉల్లిపాయలు, పాలు మరియు గుడ్లు వంటి నిత్యావసర వస్తువుల ధరలను పెంచాయి. అదే విధంగా, ఒక కేజీ ఉల్లిపాయల ధర ఒక సంవత్సరం వ్యవధిలో PKR 39.4 నుండి PKR 231 కి పెరిగింది. పాకిస్తాన్‌లోని రెండవ అత్యధిక జనాభా కలిగిన నగరమైన లాహోర్‌లో గత 24 గంటల్లో పండ్లు మరియు కూరగాయల ధరలు భారీగా పెరిగాయి. ఇక్కడ అనేక పండ్లు మరియు కూరగాయల ధర క్వింటాల్‌కు 1000 నుండి 2500 పాకిస్తాన్ రూపాయలకు పెరిగింది.
పాకిస్థాన్‌లో ఆర్థిక సంక్షోభం చాలా కాలంగా కొనసాగుతోంది. పాకిస్తానీ మీడియా నివేదికల ప్రకారం, అస్థిరమైన ఆర్థిక విధానాలు, తప్పుడు ప్రాధాన్యతల ఎంపిక మరియు తప్పుడు పాలన ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రస్తుత సంక్షోభానికి కారణమని పేర్కొన్నాయి. ప్రభుత్వాలు తరచూ ఆర్థిక ప్రాధాన్యతలను మార్చాయి. ఇది అస్థిర ఆర్థిక పరిస్థితులకు దారితీసింది. దీనికి తోడు, పాకిస్తాన్ జిడిపి అపరిష్కృతమైన చెల్లింపుల బ్యాలెన్స్ సంక్షోభం వైపు మళ్లింది.
పాకిస్తాన్‌ను ప్రస్తుత తీవ్రమైన ఆర్థిక సంక్షోభానికి దారి తీయడంలో రెండు అంశాలు కీలకంగా ఉన్నాయి: మొదటిది, 2008లో పెరుగుతున్న ఇంధన ఖర్చుల కోసం వేగంగా పెరుగుతున్న సబ్సిడీ బిల్లు, రెండవది, అతి తక్కువ పన్ను రాబడి. వీటి కారణంగా ద్రవ్యలోటు వేగంగా పెరిగింది. అక్టోబరు 2021 నుండి పెరుగుతున్న తిరుగుబాటు, రాజకీయ అస్థిరత ఇప్పటికే చెడ్డ ఆర్థిక పరిస్థితిని మరింత దిగజార్చాయి. భారీ వరదల కారణంగా పాకిస్థాన్‌లో సమస్యలు తీవ్రమయ్యాయి.
